Sigara satışı yüzde 14 düştü kaçak tüketimi hızla artıyor

Haber Linki: http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1222196

İLYAS KOÇ ANKARA 31.12.2011

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (TAPDK) verilerine göre sigara satışları, 2010 yılında bir önceki seneye göre yüzde 14 azaldı. Ancak bu düşüşün tamamı 'Tam Dumansız Hava Sahası' uygulamalarından dolayı değil. TAPDK yetkilileri, sigara satışlarının adet ve paket miktarındaki düşüşleri, kaçakçılığın artmasının bir göstergesi olarak değerlendiriyor.

Sigara ile mücadelede dünyaya örnek olacak uygulamaları bir bir hayata geçiren Türkiye, Tam Dumansız Hava Sahası uygulaması ile bütün kapalı mekânlarda sigara içimine yasak getirdi. Uygulamanın hayata geçmesinden itibaren sigara satışlarında paket ve adet olarak büyük bir düşüş gözlendi. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre sigara satışlarındaki düşüş dünyada yüzde 3 iken Türkiye'de yüzde 14 olarak gerçekleşti. Ancak TAPDK yetkilileri, bu düşüşün sigara kaçakçılığının artışı ile paralel olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyor.

Satışların azaldığı listenin ilk sıralarında kaçakçılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı doğu ve güneydoğu illeri var. TAPDK verilerine göre listenin ilk sırasında yer alan Kilis'te 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 63'lük bir düşüş var. Listenin devamında yer alan illerde Ağrı'da yüzde 52, Şanlıurfa'da yüzde 49, Mardin'de yüzde 48, Gaziantep'te yüzde 47, Diyarbakır'da ise yüzde 43'lük bir azalma var. İstanbul ise yüzde 8'lik bir düşüşle listenin 63. sırasında bulunuyor. Sigara satışlarındaki en az düşüş ise Aydın, Muğla ve Yalova illerinde. Bütün illerde düşüş gözlenirken bir önceki yıla göre sigara tüketimindeki artışın olduğu tek il ise Amasya. Amasya'da yüzde 18'lik bir artış göze çarpıyor.

2008'de Türkiye genelinde 24 milyon paket sigara yakalanırken 2010'da bu rakam 75 milyon oldu. Aralık 2011 başı itibarıyla sadece Emniyet Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı birimlerince yakalanan paket sayısı 60 milyonu aştı. Buna Jandarma KOM, Sahil Güvenlik ve Gümrük verileri de eklenirse sayı oldukça fazla oluyor. Bütün bu operasyonlara rağmen kaçakçılığın bir türlü ardı arkası kesilmedi. Maliye verilerine göre Türkiye ekonomisi, kaçak sigaradan dolayı 2 milyar lira vergi kaybına uğradı. Sigara kaçakçılarına yönelik adli cezaların caydırıcı ve etkin olmaması ve kaçakçıların cüzi bedel ödeyip serbest kalmaları, kaçakçılığın önünün alınamamasında en büyük sebep.

Son aylarda sarmalık kıyılmış tütün, makaron (boş sigara tüpü) ve yaprak sigara kâğıdı kaçakçılığında da büyük artış gözlendi. Emniyetin 12 ilde yaptığı operasyonlarda 12 bin 500 makaron ve tonlarca sarmalık kıyılmış tütün yakalandı. Kanuna göre ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere tütünün 50 kg'a kadar olması halinde 250 TL, 100 kg'a kadar olması halinde 500 TL, 250 kg'a kadar olması halinde 1.500 TL, 500 kg'dan fazla olması halinde ise 5 bin TL idari para cezası öngörülüyor.